«Φθόνος Μότσαρτ και Σαλιέρι» - «Η πιο δυνατή» - Γράφει ο Έυα Στάμου

Τα μονόπρακτα 'Φθόνος Μότσαρτ και Σαλιέρι' του Αλεξάντρ Πούσκιν (μετάφραση Πέλου Κατσέλη) και 'Η πιο δυνατή' του Αυγούστου Στρίντμπεργκ (διασκευή-ανάπλαση Δημήτρης Νταβέας) σε σκηνοθεσία Βαλεντίνης Λουρμπά ανέβηκαν χθες στο Θέατρο Εκάτη (Υακίνθου και Εκάτης 11, Κυψέλη). Ο συνδυασμός των μονόπρακτων ήταν επιτυχημένος γιατί παρά τη φαινομενικά διαφορετική θεματολογία τους αφορούν και τα δύο τον ανταγωνισμό, το φθόνο και τα παιχνίδια δύναμης ανθρώπων που διεκδικούν το ίδιο 'τρόπαιο'. Η σκηνοθετική προσέγγιση ανέδειξε τις εσωτερικές εντάσεις των ηρώων στρέφοντας την προσοχή του θεατή στο κείμενο και τις πολλαπλές συνδηλώσεις της καθημερινής συνομιλίας. Ενδιαφέρουσα ανατροπή ότι και τα δύο μονόπρακτα παίζονται από γυναίκες ηθοποιούς (Αλίσια Φωτιάδου, Καλλίστη Αγγελάκη) δεδομένου ότι ο Μότσαρτ κι ο Σαλιέρι λειτουργούν πλέον όχι ως απλές ιστορικές οντότητες, αλλά ως σύμβολα.

Το Θέατρο Εκάτη είναι ένας χώρος ιδιαίτερα θερμός και 'ατμοσφαιρικός', διακοσμημένος με εξαιρετικό γούστο από την Βαλεντίνη που προσφέρεται για χαλαρή συζήτηση μεταξύ των θεατών συνοδεία ποτού (υπάρχει και καπνιστήριο) πριν την παράσταση. Στη χθεσινή πρεμιέρα είχα τη χαρά να απολαύσω τον καφέ μου συζητώντας με τον ποιητή Τάσο Γαλάτη, τον κριτικό θεάτρου Νεκτάριο Κωνσταντινίδη, τον καθηγητή φιλοσοφίας Αντώνη Χατζημωυσή και τη Γιούλα μία νεαρή κοπέλα από την Εσθονία που σπουδάζει θεατρολογία στη χώρα μας.

 






 

Τους ρόλους ερμηνεύουν η Αλίσια Φωτιάδου και η Καλλίστη Αγγελάκη

______________________________________________________________________

ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΠΟΥΣΚΙΝ

ΜΟΤΣΑΡΤ ΚΑΙ ΣΑΛΙΕΡΙ

      Το ωραιώτατο Θέατρο της Βαλεντίνης Λουρμπά, στην οδόν Εκάτης, αυτή τη χρονιά, εκφράζει το κατακόρυφο της δραματικής απόδοσης του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου. Και θα λέγαμε ότι εδώ εκφράζεται η ιδιαιτερότητα της ψυχολογίας του ανθρώπου της Βόρειας Ευρώπης, όπου ο στοχασμός ανακύπτει αυθόρμητα κάτω από την πίεση των συγκρούσεων της ζωής, με τον πιο έντονο τρόπο.

      Βέβαια εδώ έχουμε διάλογο σκληρό- συγκρουσιακό, που βγάζει στο φώς, όλη την αντιφατική ψυχολογία της ψυχής μας, με ουσιαστικό κίνητρο, την Απελπισία της εσωτερικής ΑΓΩΝΙΑΣ.

      Δεν έχουμε να κάνουμε εδώ με θεωρίες που απασχολούν τη διάνοια. Βρισκόμαστε μπροστά σε ζωντανότατη θεατρική δράση που διεγείρει και τον πιο ανίδεο και αστόχαστο κοινό άνθρωπο. Οι δύο καλλιτέχνες δημιουργοί, σε μια τέλεια σκηνοθετημένη αντιδικία, ξυπνάνε στον ακροατή όλη την Αγωνία που σπαράσει τη ζωή του μουσικού δημιουργού.

      Εδώ ο Πούσκιν, συγκλονισμένος από το ηφαίστειο της μουσικής έμπνευσης των Μοτσαρτ και Σαλιέρη, μιλάει για ανυπαρξία της Αφηρημένης έκφρασης ΑΛΗΘΕΙΑ. Γι’ αυτόν η μόνη αλήθεια είναι η ΜΟΥΣΙΚΗ. Η ανάγκη δηλαδή για τον συναρπαστικό έρωτα της Μουσικής δημιουργίας.

      Σ’ αυτό το έργο που σκηνοθέτησε η Βαλεντίνη, αποδεικνύεται χωρίς θεωρίες και σοφιστείες, ότι η Μουσική, συγκλονίζει τόσο την ψυχή του ανθρώπου, ώστε παραδίδεται κυριολεκτικά χωρίς όρους και αντιστάσεις και απογειώνεται από τον γήινο κόσμο. Εξαϋλώνεται!!! Ειδικά ο Μουσικός δημιουργός χάνει την αίσθηση του εαυτού του καθώς δημιουργεί. 

Λέει ο ΣΑΛΙΕΡΙ με ύφος γεμάτο πάθος:

«Τα δάκτυλά μου άρχισαν να λειτουργούν λεπτουργές κινήσεις και να υπακούουν στη μουσική αίσθηση που οργάνωνε το αφτί μου. Ακοή και κίνηση έγιναν ένα. Όλο μου το σώμα συντονίστηκε στην κίνηση που δημιουργούσε η Μούσα μου. Υπήρξαν ατελείωτες οι ώρες μιας βαθειάς πολυδιάστατης ΕΚΣΤΑΣΗΣ»

      Ο Πούσκιν εδώ, περιγράφει υποτίθεται τον Σαλιέρη, όμως η περιγραφή δείχνει ότι έκανε σωστή ανάλυση προηγούμενα της εμπνευσμένης ψυχής αυτού του ανθρώπου. Ο Πούσκιν ξέρει ότι σε όλους τους καλλιτέχνες , η έμπνευση έρχεται από το Συλλογικό Ασυνείδητο, το θεϊκό Σύμπαν, με άγνωστο τρόπο και τότε ακτινοβολεί με το έργο του σε όλους τους μουσικούς δημιουργούς.

      Και ο Σαλιέρι άλλωστε επηρεάστηκε από τον Γκλούκ. Γι’ αυτό και ο Πούσκιν βάζει τον Σαλιέρι να παραδέχεται πως η μουσική του Γκλουκ τον επηρέασε. Άλλωστε όλοι ξέρουμε ότι και ο Σαλιέρι, επέδρασε πάνω στους: Σούμπερτ – Λιστ και Μπετόβεν.

      Πάνω σε αυτές τις σκέψεις και συγκρίσεις γίνεται σημαντικός και έντονος με πάθος διάλογος, τον οποίον εκφράζουν οι δύο θαυμάσιοι ηθοποιοί: Αλίσια Φωτιάδου και Καλλίστη Αγγελάκη. Όλον αυτό τον τρικυμισμένο ωκεανό εξομολογήσεων και αντιθέσεων, που βάζει ο Πούσκιν στο στόμα του Σαλιέρι, τον αποδίδουν οι δύο αυτές καλλιτέχνιδες που επέλεξε η σκηνοθέτης Βαλεντίνη Λουρμπά. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα Ρεσιτάλ ερμηνείας μοναδικό, που παρασύρει στην δίνη του, όλο το ακροατήριο. Έχει ήδη τελειώσει ο μακρύς συγκλονιστικός μονόλογος όπου ο Σαλιέρι φθάνοντας σε παροξυσμό αναφωνεί:

« Πού είναι ουρανέ η χρυσή σου δικαιοσύνη;»

      Τότε μπαίνει ο Μόζαρτ και η συγκρουσιακή συζήτηση θα φθάσει σε τραγικό αδιέξοδο. Τώρα η θερμοκρασία του ακροατηρίου έχει φθάσει στο κατακόρυφο. Οι θεατές σχεδόν συμμετέχουν στα δρώμενα ψιθυρίζοντας φράσεις της προσωπικής αγωνίας τους, καθώς ο Μόζαρτ από ολίγον είρων και δήθεν εύθυμος και οι φράσεις του αποδίδουν, όπως ο ίδιος το λέει: «Μαύρο Σκοτάδι» και «Αγωνία θανάτου».

      Σ’ αυτό το υπερέντονο σημείο, ο Πούσκιν βάζει τον Σαλιέρι και τον Μόζαρτ να προσαρμόζωνται στις ανάγκες του φαγητού. Αυτό όμως για λίγο. Ίσως για τις ανάγκες της ιστορίας του βίου των δύο μουσικών, ίσως και γιατί το ακροατήριο πρέπει, έστω για λίγο, να ησυχάσει. Όμως αυτό δεν θα κρατήσει πολύ. Ανακατεύουν στην κουβέντα τους τον περίφημο Μπομαρσέ. Συζητούν πως δηλητηρίασε κάποιον. Ο Μότσαρτ όμως εδώ αποφαίνεται: «Είναι ασυμβίβαστη η μεγαλοφυΐα με την κακουργία». 

      Και όμως εδώ, αρχίζει πάλι η ιστορία να μπαίνει σε φάση τραγική και όχι απλά δραματική. Ο Σαλιέρι θέλει να αυτοκτονήσει με δηλητήριο που έχει σε κάποιο κύπελλο. Όταν ακούει τον Μότσαρτ να θεωρεί αδύνατη την κακουργία σε μεγαλοφυές άτομο, ρίχνει το δηλητήριο, το δήθεν κρασί στο κύπελλο του Μότσαρτ και του λέει: «Πιές λοιπόν». Πίνει ο Μότσαρτ λέγοντας πως αισθάνεται σύμμαχος της Αρμονίας με τον Σαλιέρι.

      Σηκώνεται λοιπόν ο Μότσαρτ απότομα και παίζει στο πιάνο το Ρέκβιεμ που είχε συνθέσει. Ρωτάει όμως τον Σαλιέρι: «γιατί κλαίς;» Και αφού τελειώνει το σύντομο μουσικό κομμάτι, πάει για Ύπνο. 

      Μόνος πιά ο Σαλιέρι αναφωνεί: «Θα κοιμηθείς για πάντα Μότσαρτ». Και συμπληρώνει σε λίγο: 

«Δεν υπάρχει Αλήθεια παρά μονάχα οι αιώνιες δυνάμεις του κόσμου. Εμείς θέλομε μόνο τη σταθερότητα και τη σιγουριά. Και όταν αντιληφθούμε την Αλήθεια της Αλήθειας, τρομάζουμε και τρέχουμε να κρυφτούμε στα σπήλαια και στα δάση. Δεν ησυχάζουμε πλέον ποτέ μέσα μας». 

      Ξυπνάει όμως ο Μότσαρτ και αρχίζει ένα φοβερό ανατριχιαστικό για την ρεαλιστικότητά του μονόλογο με τον οποίον τελειώνει και το έργο. 

      « Από τον καιρό του Οιδίποδα και του πρίγκιπα της Δανιμαρκίας(Άμλετ), αρεσουν τελικά οι αντίχριστοι, οι δολοφόνοι, οι δυνατοί, ο πόνος και το αίμα, η Αγωνία αν είναι αυτό ή το άλλο η Αλήθεια. Είναι η αλήθεια Σαλιέρι αυτά, φθονερέ, αλλόκοτε, παιδί θαύμα, παιδί του Κολοσσαίου;»

      Οι θεατές όταν φεύγουν από μια τέτοια συγκλονιστική διαμάχη των διερωτήσεων και του ωμού φοβερού ρεαλισμού των απαντήσεων, φεύγουν συγκινημένοι και πολύ πιο ώριμοι άνθρωποι. Φεύγουν και σε όλη τους πια τη ζωή την υπόλοιπη θα αισθάνονται σοφοί και βαθειά γνώστες της Ανθρώπινης ψυχής. Όπως λέει ο Παύλος στην προς Κορινθίους: «Θέλω να κάνω το καλό, αλλά κάνω το κακό».Έτσι είναι πάντοτε όλοι οι άνθρωποι!... 

Γιάννης Κυριακάκος

__________________________________________________________________

Η ΕΙΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΝ ΑΝΑΓΩΓΗ:

ΔΥΟ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ

Και τα δυο μονόπρακτα που παρουσιάζει εφέτος το Θέατρο Εκάτη  παίζουν δραματικά και σχεδόν εξαντλητικά με την αμφιβολία, τόσο η μικρή τραγωδία του Α. Σ. Πούσκιν Μότσαρτ και Σαλιέρι, όσο και το, ιδιαίτερα σημαντικό για την ιστορία του είδους του, μονόδραμα του Α. Στρίντμπεργκ Η πιο δυνατή. Το αγχωτικό πέπλο της αμφιθυμίας και της αμφιβολίας ενισχύεται και από το ύφος της εσωτερικής αρχιτεκτονικής του μικρού θεάτρου της οδού Εκάτης στην Κυψέλη. Και το κλίμα των ημερών μας πάει μαζί. Πέρα και από το σύνορο της αγωνίας και τετελεσμένων των πράξεων ή και υποθετικά τετελεσμένων υπάρχει έντονα ανεξέλεγκτη αμφιβολία: Ποιος σκότωσε τον Μότσαρτ; Ποια  είναι η πιο δυνατή γυναίκα μέσα στο χώρο εξουσίας των ανδρών; Σκότωσε το Μότσαρτ το πιοτό, η ανίατη ασθένειά του, ή ο μοχθηρός Σαλιέρι; Ποια από τις γυναίκες, ως «μνηστήρες» ανδρών έχει πετύχει περισσότερα; Αυτή που θριαμβολογεί και κομπάζει φλυαρώντας ή η άλλη που σιωπά και περιμένει την τελική έκβαση του  δράματός της;

 Η σκηνοθεσία της Βαλεντίνης Λουρμπά τονίζει πληθωρικά το δεδομένο της αμφιβολίας και της βαθιάς αβεβαιότητας που εκφράζουν και τα δυο μονόπρακτα. Το ίδιο και ο τρόπος που υποδύονται οι ηθοποιοί τους ρόλους τους, η Καλλίστη Αγγελάκη  και η Αλίσια Φωτιάδου. Ίσως θα άξιζε και η δοκιμή της ανταλλαγής των ρόλων. Η μια χυμώδης και εκρηκτική, η άλλη επιλεκτική, περίνους  και μετρημένη. Η διασκευαστική επεξεργασία του Δημήτρη Νταβέα στο μονόπρακτο του Πούσκιν δίνει στο έργο περισσότερο δραματικό βάθος και λυρική ευκαμψία.

Το δράμα της αμφιβολίας λοιπόν. Αυτό που συνοδεύει το θέατρο από παλιά και πολλές φορές με ιδιαίτερα ενδεικτικά παραδείγματα: Ορέστης, Άμλετ, και πάει λέγοντας, έως στους αντιήρωες του Πίντερ και του Μπέκετ.

συντάκτης:  Δ. Λουώκας

ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ ' ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ

ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ

ΥΑΚΙΝΘΟΥ ΚΑΙ ΕΚΑΤΗΣ 11

ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΥΨΕΛΗΣ

τηλ.: 210.6401931

ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ

ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ

Θεατρική διασκευή σκηνοθεσία: Βαλεντίνης Λουρμπα

Αφηγητής : Χρίστος Τσάγκας

Παίζουν : Φίλια Δελαγραμμάτικα Βαλεντίνη Λουρμπά

Το γράμμα μιας άγνωστης είναι η ιστορία ενός μεγάλου πάθους। Μια έφηβη ερωτεύεται ένα νέο πετυχημένο συγγραφέα και χτίζει όλη της τη ζωή πάνω στην ύπαρξή του। Τρεις φορές τους φέρνει κοντά η μοίρα και κάθε φορά ο γοητευτικός συγγραφέας που φοβόταν τις ευθύνες ,τη δέχεται με χαρά για λίγο, και την περιβάλει με το περιστασιακό πάθος του χωρίς όμως να την θυμάται ποτέ την επόμενη φορά। Την αγκάλιασε, πέρασε ξανά μια ηδονική νύχτα κοντά της και όμως και γυμνή δεν την αναγνώρισε . Εκείνη ευτυχισμένη αφέθηκε στις πολύπειρες τρυφερότητές του και είδε πως η ερωτική του ορμή δεν ξεχώριζε την ερωμένη από τη γυναίκα που πουλιέται. Τον κοιτούσε σταθερά να την αναγνωρίσει. Αλλά τα μάτια του χαμογελούσαν φιλικά και ανήξερα. Γι αυτόν ήταν η περιπέτεια η ανώνυμη γυναίκα. Προχώρησε βιαστικά γιατί είχαν ανέβει δάκρυα στα μάτια της και δεν έπρεπε να τα δει. Ο αγαπημένος της δεν ήθελε να εμπλακεί σε ένα πεπρωμένο. Οταν θα πάρει το γράμμα της θα είναι πια πολύ αργά.

Το γράμμα μίας άγνωστης Θεατρική Κριτική Γράφει η Γιούλη Χρονοπούλου

Στέφαν Τσβάιχ: Το γράμμα μιας άγνωστης

Μια παράσταση στο Θέατρο Εκάτη

Εν αρχη ην το θέατρο. Πριν από το λόγο συναντάς το χώρο. Και σε κερδίζει μονομιάς. Η Βαλεντίνη Λουρμπά έχει στήσει κοντά στην πλατεία Κυψέλης ένα μοναδικό θέατρο, μια ανοιχτή σκηνή, ένα σπίτι. Με δικά της έξοδα και δικό της γούστο σε εισάγει σ’ ένα σκηνικό, σε μιαν ατμόσφαιρα σπιτική και μαζί θεατρική, προσωπική και μαζί συλλογική, χειροπιαστή και συνάμα φευγάτη, παλαιική αν και ζωντανή. Παλιά έπιπλα, τραπεζαρία, μπουφές, αντικείμενα χρηστικά, σερβίτσια, αλλά και θεατρικά κοστούμια, μακριά φορέματα, παλιές δαντέλες, υποβλητικός φωτισμός. Εκεί είναι η «σκηνή» και ο χώρος των θεατών, που μπορούν να κεραστούν λικέρ ή τσάι, να συνομιλήσουν με την οικοδέσποινα, που κυριολεκτικά υποδέχεται τους καλεσμένους της.

Κι έπειτα ήρθε το θέατρο. Ως πράξη, λόγος, παράσταση. Μια παράσταση εξαιρετική, που ανοίγει με τη Βαλεντίνη Λουρμπά στο ρόλο μιας πόρνης, με ένα κείμενο που έχει γράψει η ίδια και που εισάγει σε προβληματισμούς υποβοηθητικούς για το έργο και που -παρότι φιλοσοφικό- το αποδίδει με τρόπον ώστε να το προστατέψει από το φιλολογικό χαρακτήρα του. Στη συνέχεια αποσύρεται (παραμένοντας διακριτικά στο χώρο), αφού έχει κι εδώ υποδεχτεί στη σκηνή την «άγνωστη», για να αρχίσει πραγματικά η παρουσίαση της θεατροποιημένης νουβέλας του Τσβάιχ.

Στο γράμμα μιας άγνωστης ο Στέφαν Τσβάιχ μας γνωρίζει το πάθος μιας νεαρής (άγνωστης) γυναίκας για έναν γνωστό συγγραφέα. Η κοπέλα, που οργανώνει και οικοδομεί όλη της τη ζωή με βάση αυτό το πάθος, παραμένει χωρίς όνομα όχι μόνο για μας αλλά και για εκείνον, παρά το γεγονός ότι κάποιες φορές στη ζωή της τον προσέγγισε και κατάφερε να κερδίσει την – πρόσκαιρη – προσοχή του και την ερωτική του προσφορά.. Παρέμενε ωστόσο άγνωστη, κάθε φορά μια άλλη, περαστική αγαπημένη της μιας βραδιάς, την ώρα που ενσάρκωνε το ακριβώς αντίθετο: την αγάπη και την αφοσίωση μιας ζωής. Λίγο πριν πεθάνει του στέλνει το γράμμα που αποτελεί το μονόλογο του έργου, αποδομένο λαμπρά από μιαν «άγνωστη» -ακόμη – ηθοποιό, τη Φίλια Δελαγραμμάτικα, που δεν μπορεί παρά να γίνει γνωστή. Γιατί σε κερδίζει από την αρχή και σε πείθει για όλες τις στιγμές της, ηλικιακές και συναισθηματικές, χωρίς να σπαταλιέται σε υπερβολές και ωραιολογίες, υπακούοντας προφανώς στις οδηγίες της σκηνοθέτιδας Βαλεντίνης Λουρμπά.

Η πολύ επιτυχημένη θεατρική διασκευή (και συντόμευση) του πρωτότυπου έχει γίνει επίσης από τη Βαλεντίνη Λουρμπά, και υπηρετείται από τη λιτή και μεστή, με καίριες υπογραμμίσεις, σκηνοθεσία. Το έργο, που σε κρατά σε απόλυτη εγρήγορση και σου επιβάλλει ν’ ακολουθήσεις τα συναισθήματα και τις αγωνίες της νεαρής κοπέλας, διανθίζεται μ’ ένα ακόμη εύρημα: την ακουστική παρουσία του άντρα, που διαβάζει το γράμμα. Σύμπτωση δραματική: η φωνή του αφηγητή (και κατ’ ουσίαν πρωταγωνιστή) είναι του Χρήστου Τσάγκα στην τελευταία του θεατρική δουλειά πριν τον ξαφνικό θάνατό του. Σπουδαίος ηθοποιός, υποβάλλει μια παρουσία – απουσία (δυστυχώς και κυριολεκτικά) με τη μεστή και στιβαρή φωνή του. Ο αλαζονικός συγγραφέας είναι εκεί αλλά λείπει, ακούει αλλά δε βλέπει, συναντά αλλά δε γνωρίζει, αγγίζει αλλά δε χαϊδεύει, δεν αγαπά. Κι εμείς τον ακούμε αλλά δεν τον βλέπουμε, τον αισθανόμαστε αλλά δεν τον αναγνωρίζουμε, τον νιώθουμε αλλά δεν τον συμπονάμε (;).

Αυτή η νοερή συνομιλία ανάμεσα στην άγνωστη κοπέλα και το γνωστό συγγραφέα, που για μας λειτουργούν αντίστροφα, καθώς βλέπουμε (και μαθαίνουμε) την «άγνωστη» αλλά δε βλέπουμε (και δεν ξέρουμε) τον γνωστό, συντηρεί το ενδιαφέρον και την κορυφούμενη αγωνία, συντονίζει τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις, οδηγεί με μεθοδικότητα στο πικρό τέλος, που παρά ταύτα δημιουργεί ένα αίσθημα πληρότητας, λογικής αναγκαιότητας, σχεδόν μεταφυσικής «τιμωρίας». Το γράμμα της άγνωστης δεν είναι απλώς η ζωή της, είναι η σταδιακή αποκάλυψη της δικής του ζωής. Είναι ακόμη το μάθημα του χρόνου και της αλήθειας, που πάντα έρχεται αργά…

Δημοσιεύεται στην ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΫ ΝΟΥΜΑΣ

Το γράμμα μιας άγνωστης Θεατρική Κριτική Γράφει ο Γιάννης Κυριάκος

ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ
Τ Ο ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ
Γράφει ο Κριτικός Θεάτρου Γιάννης Κυριάκος

Στο θαυμάσιο κομψό θέατρο της οδού Εκάτης 11 Η Βαλεντίνη Λουρμπά διασκεύασε θεατρικά και σκηνοθέτησε τη νουβέλα του Στέφανου Τσβάιχ, που γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1881. Το ονομά του΄ παγκοσμίως γνωστό όσο ελαχίστων άλλων και κανείς δεν μοιραζόταν μαζί του μια τόσο ευρεία και διαρκή διεθνή επιτυχία Το κοινό δεν αγαπούσε μόνο ένα ,αλλά τα περισσότερα έργα του, και δεν του έμεινε πιστός λίγο χρόνο, αλλά δύο δεκαετίες. Δεν υπήρχε βιβλιοπωλείο στο οποίο τα βιβλία του να μη λάμπουν στη πρώτη σειρά .Η ενασχολησή του με το θέατρο υπήρξε περιορισμένη ,ωστόσο τρία από τα πέντε θεατρικά έργα που έχει γράψει γνώρισαν αρκετή επιτυχία .Του φτωχού το αρνί ,διασκευή στο βαλπόνε και ο Ιερεμίας . Αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του το 1942 στην Πετρούπολη της Βραζιλίας. Το γράμμα μιας άγνωστης είναι ο παράφορος έρωτας μιας δεκατριάχρονης με ένα επιτυχημένο συγγραφέα και στηρίζει όλη της τη ζωή επάνω του. Τρείς φορές έζησαν ερωτικά ,χωρίς όμως να τη θυμάται την επόμενη φορά. Πρόκειται για ένα έργο βαθύτατα ψυχολογικό που μπορεί να μην αγγίζει τα όρια του τραγικού, αλλά διατηρεί μέχρι το τέλος της παράστασης το δραματικό του ενδιαφέρον. Η απλότητα του διαλόγου και η συγκίνηση που προκαλεί κάθε φράση της εσωτερικής ερωτικής αγωνίας που συγκλονίζει την ηρωίδα δημιουργεί μια ατμόσφαιρα γοητευτική που κερδίζει αμέσως το κοινό. Διαγείρεται η ευαισθησία σου σε μεγάλο βαθμό καθώς παρακολουθείς τις υπέροχες εκφράσεις του έρωτα ,όταν φθάνει στο σημείο να λέει η ηρωίδα.{Κοιμόσουν και άκουγα την αναπνοή σου, άγγιζα το σώμα σου, νοιώθοντας πώς ήμουν κοντά σου) Πλούσιο έργο σε φαντασία σε συγκλονιστική ατμόσφαιρα με στιγμές συγκινητικές όπως εκείνη του πεθαμένου παιδιού της. Η Φίλια Δελαγραμμάτικα στο ρόλο της άγνωστης είχε εκείνη τη δραματικότητα του παντοτινού αποχαιρετισμού καθώς ακροβατούσε από τη ζωή προς το θάνατο{¨Όταν θα διαβάσεις το γράμμα μου θα είμαι πια νεκρή) . . Η σκηνοθεσία της Βαλεντίνης Λουρμπά είχε συμπύκνωση .Εδωσε με ακρίβεια την αυταπάτη τις νεκρές ελπίδες ,τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες το πάθος και την καταστροφή. Η ίδια στον μικρό ρόλο της κουρασμένης πόρνης ήταν πειστική και με τον τρόπο που το ερμήνευσε έγδυσε το κείμενο από το επίσημο φιλολογικό του ένδυμα. Η ατμόσφαιρα που διαμορφώνεται στο κοινό είναι μαγευτική και η Φίλια Δελαγραμμάτικα με την ερμηνεία της να το καθηλώνει.Η μεγαλειώδης φωνή του αφηφητή είναι του σπουδαίου ηθοποιού Χρίστου Τσάγκα Ο Χρίστος Ακρίδας επιμελήθηκε τη μουσική και Ο Δημήτρης Τσιούμας τους φωτισμούς. Η διασκευή της Βαλεντίνης Λουρμπά ήταν πετυχημένη. Τέτοιες παραστάσεις δεν αποτελούν ένα ενδιαφέρον θεατρικό ανέβασμα στη σκηνή αλλά ένα πολιτιστικό επίτευγμα

Δημοσιεύεται στην Εθνική Ηχώ

Το γράμμα μιας άγνωστς Κριτική Θεάτρου Γράφει ο Κυριάκος Σμυρναίος

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Γράφει Ο Κυριάκος Σμυρναίος
ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ Εκάτης 11 Κυψέλη παίζεται το έργο του ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ
Ας θυμηθούμε τα βιογραφικά στοιχεία και την πνευματική προσφορά του ξεχωριστού δημιουργού ΣΤΕΦΑΝ ΤΒΑΙΧ ο οποίος γεννήθηκε στις 28-.11-1881 στη Βιέννη και κατά καιρούς έζησε σε διάφορα κράτη και πόλεις με την θελησή του, ή αυτοεξόριστος.Σαν άνθρωπος των γραμμάτων έγραψε έργα κάθε μορφής λόγου. Νουβέλες, βιογραφίες, ιστορικές μινιατούρες. {οι μεμάλες ώρες της ανθρωπότητος).¨Εγινε γνωστός παγκόσμια από τις Βιογραφίες Μαρία Αντουανέτα Μαγγελάνος ,και την αυτοβιογραφία του{ο κόσμος του χθές

Αυτοκτόνησε το 1942 μαζί με τη γυναίκα του στην Πετρούπολη της Βραζιλίας. Το γράμμα μιας άγνωστης ,σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Βαλεντίνης Λουρμπά. Αφηγητής Ο χρίστος Τσάγκας, Άγνωστη η Φίλια Δελαγραμμάτικα. Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται σε τρείς σκηνές.Η άγνωστη επικοινωνεί με μια γυναίκα την οποία δεν γνωρίζει.Η γυναίκα αυτή που την υποδύεται η Βαλεντίνη Λουρμπά, είναι πόρνη και της διηγείται τις ερωτικές διαστροφές των ανδρών και ότι κουράστηκε να ζεί στο κίνδυνο και στη παρακμή.Η ¨Αγνωστη αποχωρεί για να φροντίσει το άρρωστο παιδί της . Θαυμάζει ένα διακεκριμένο συγγραφέα από δέκα τριών ετών και τον μορφοποιεί στο είναι της ,σα ένα γεροντάκι πολύπειρο με τεράστιες γνώσεις και έκπληκτη γνωριζοντάς τον, διαπιστώνει ότι είναι ένας άνδρας γοητευτικός και διανούμενος συγχρόνως. Γίνεται συγκάτοικος της στο κτίριο που κατοικεί, στο απέναντι διαμέρισμα. Από εκείνη τη στιγμή τον ερωτεύεται παράφορα και δρομολογεί τη ζωή της δίπλα του. Αναγκάζεται να μετοικήσει στο Ίνσμπουρκ ,για να ακολουθήσει τη μητέρα της που θα διαμείνει εκεί με το νέο της σύζυγο και με θλίψη τον αποχωρίζεται.Οταν επιστρέφει στη Βιέννη μετά από τρία χρόνια συναντιώνται τρεις φορές ερωτικά αλλα ποτέ δεν την θυμάται την επόμενη φορά.Από την ερωτική τους επαφή γεννιέται ένα αγόρι χωρίς ποτέ τίποτα να του ζητήσει .Σχετίζεται με πλούσιους για να συντηρηθεί αυτή και το παιδί της .Εγκαταλείπει ένα κόμη που επρόκειτο να παντρευτεί ,και ανταποκρίνεται στο ερωτικό κάλεσμα του συγγραφέα μια νύχτα σ’ένα κέντρο που βρεθήκαν τυχαία, για να συνεχίσει μ’ένα νέο λάθος της μέσα στα λάθη του μυστικισμού και της ανωνυμίας της .Η Φίλια Δελαγραμμάτικα με δεξιοτεχνία μετέφερε τα τραγικά στοιχεία του έργου.Τη βαθειά μοναξιά,την ελπίδα τη ψευδαίσθηση, την αυτοκατοστοφή .Ειχε όλες τις μεταπτώσεις, και όλες τις συγκρούσεις που επακολουθούν μετά από μια τέτοια διάψευση. Η ανεπανάληπτη φωνή του Χρίστου Τσάγκα στο ρόλο του Αφηγητή δέσποζε σ’ολη την παράσταση

Η μουσική επιμέλεια του Χρίστου Ακρίδα ,οι φωτισμοί του Δημήτρη Τσίουμα ωραιοποίησαν την ατμόσφαιρα των εντυπώσεων Σπουδαίος ο ρόλος και των δύο ηθοποιών όμως την παράσταση την έκλεψε η Φίλια Δελαγραμμάτικα. Όλο αύτό το οικοδόμημα της θεατρικής διαδικασίας ασφαλώς και οφείλεται στην Βαλεντίνη Λουρμπά όπου η θεατρική της διασκευή και σκηνοθεσία δημιούργησαν την σχέση του ισχυρού και του ανίσχυρου

Δημοσιεύεται στο περιοδικό

Κριτική Λόγου και τέχνης

Το γράμμα μιας άγνωστης Θεατρική κριτική Γράφει ο Γιώργος Καραντώνης

Κριτική Θεάτρου
Γράφει Ο Γιώργος Καραντώνης
ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ : ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ
Θεατρική διασκευή σκηνοθεσία :Βαλεντίνη Λουρμπά Αφηγητής: Χρίστος Τσάγκας
Παίζουν :Φίλια Δελαγραμμάτικα ,Βαλεντίνη Λουρμπά.Θέατρο ΕΚΑΤΗ.

Θα αρχίσω με μια γενική παρατήρηση: Η ουσιαστική ανυπαρξία σύχρονου καλού θεατρικού κειμένου, ελληνικού και ξένου, έχει στρέψει πολλούς θιάσους και σκηνοθέτες στη θεατρικοποίηση πεζών ή και ποιητικών ακόμα _ κειμένων είτε με τη μορφή θεατρικών μονολόγων όπου παίζεται το αντίστοιχο κείμενο ,ολόκληρο ή συντομευμένο , ατόφιο ,η τροποποιημένο ,είτε με τη διασκευή του και τη μετατροπή του σε θεατρικό κείμενο ,ολιγοπρόσωπο ή πολυπρόσωπο .Το φαινόμενο έχει αρχίσει εδώ και πολλά χρόνια και έχει γίνει μια κυρίαχη τάση ,για να μην πω μόδα .Αρκεί να αναλογιστεί κανείς σε πόσες θεατρικές σκηνές παίζονται τώρα τέτοια έργα και όχι μόνο στην Αθήνα.Ο Χρίστος Τσάγκας μάλιστα , που από μια τραγική συγκυρία χάσαμε πρόσφατα ,ενώ ακούγεται η φωνή του στο ρόλο του αφηγητή στο κρινόμενο έργο ,είχε μεταφέρει εδώ και αρκετά χρόνια το σημαντικό μυθιστόρημα του Γάλλου συγγρραφέα Αλμπέρτ Καμύ Η πανούκλα με εξαιρετική επιτυχία ,σε ένα θεατρικό μονόλογο όπου έδωσε ένα σπάνιο ρεσιτάλ ηθοποίας ,πραγματοποιώντας έναν αληθινό άθλο.όλα αυτά τα γράφω επισημαίνοντας απλώς το φαινόμενο, χωρίς να καταπιάνομαι ούτε με τα αρνητικά ούτε με τα θετικά χαρακτηριστικά του , που ασφαλώς υπάρχουν άφθονα και από τα δύο. Η Βαλεντίνη Λουρμπά λοιπόν μετέφερε στο κομψό θεατράκι της ΕΚΑΤΗ ,που βρίσκεται στην οδό Εκάτης 11,πάνω από τη πλατεία κυψέλης ,τη γνωστή νουβέλα του Αυστριακού συγγραφέα Στέφαν Τσβάιχ {1881 1942) Το γράμμα μιάς άγνωστης συντομευοντάς την και προσαρμοζοντάς την στις ανάγκες της θεατρικής σκηνής της. Το θεατρικό έργο αφηγείται ακριβώς αυτό που δηλώνει ο τίτλος του. Δηλαδή το γράμμα που παίρνει ένας καθιερωμένος συγγραφέας, από μια φαινομενικά ,άγνωστη σε αυτόν γυναίκα η οποία τον είχε ερωτευτεί παράφορα από την πρώιμη εφηβεία της και του είχε δοθεί ερωτικά τρείς φορές χωρίς αυτός να τη θυμάται την επόμενη φορά. Εκτός από την πετυχημένη διασκευή και σκηνοθεσία που έκανε, κράτησε για τον εαυτό της το μικρό ρόλο της πόρνης ,ενώ στο ρόλο του αφηγητή ακούγεται η υποβλητική φωνή του χρίστου Τσάγκα ,που μας συγκινεί διπλά,τόσο εξ αιτίας του πρόσφατου χαμού του ,όσο για την υψηλή ποιότητα της εκφοράς του λόγου του .Το κύριο βάρος όμως της παράστασης έχει η ηθοποιός Φίλια Δελαγραμμάτικα στο ρόλο της άγνωστης , τόσο λόγω της μεγάλης έκτασης του ρόλου της ,όσο κυρίως λόγω της πραγματικά έξοχης ερμηνείας της, για την οποία αξίζουν ειλικρινή και ολόθερμα συγχαρτήρια. Γενικά πρόκειται για μια πολύ καλή θεατρική παράσταση ,από τις καλύτερες της Βαλεντίνης Λουρμπά στην οποία κάθε έπαινος είναι δικαιολογημένος και για το συγκεκριμένο έργο και για το γεγονός ότι επιμένει να αγωνίζεται θεατρικά μέσα σε τόσο αντίξοες από κάθε άποψη συνθήκες.Τέλος δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε τους φωτισμούς του Δημήτρη Τσιούμα , ούτε την μουσική επιμέλεια του Χρίστου Ακρίδα , που δένουν με την ατμόσφαιρα του έργου.¨Ένα καλαίσθητο βιβλιαράκι πρόγραμμα που περιέχει ολόκληρο το θεατρικοποιημένο κείμενο μαζί με φωτογραφίες συμπληρώνει την ευχάριστη αίσθηση της παράστασης

Δημοσιεύεται στο

Περιοδικό οδός πανός,

Το γράμμα μιας άγνωστης Θεατρική Κριτική - Γράφει η Εύα Στάμου

Στο θέατρο Εκάτη η Βαλεντίνη Λουρμπά διασκεύασε και σκηνοθέτησε το κείμενο του Στέφαν Τσβάιχ, ‘Το γράμμα μιας άγνωστης’, με τρόπο που διαφύλαξε τα στοιχεία του ερωτικού πάθους, του πένθους και του πόνου της ηρωίδας του έργου. Αυτό που αποφεύγει η σύγχρονη αυτή εκδοχή είναι η υπέρμετρη συναισθηματολογία, τόσο χαρακτηριστική της εποχής του συγγραφέα, μα δύσκολα αποδεκτή από το θεατρικό κοινό σήμερα.

Η παράσταση εκτυλίσσεται σε έναν χώρο ιδιαίτερα υποβλητικό. Υιοθετώντας ένα μοντέρνο, λιτό σκηνικό, όπου γίνεται άριστη χρήση κάθε αντικειμένου από τις δύο ηθοποιούς που έρχονται σε άμεση οπτική επαφή με τους θεατές, η Βαλεντίνη Λουρμπά σε ένα σύντομο κείμενο που φέρει την υπογραφή της και το οποίο μας εισαγάγει στο κυρίως έργο και η Φίλια Δελαγραμμάτικα στο ρόλο της άγνωστης προσεγγίζουν το υπέροχο κείμενο του Τσβάιχ με μια φρέσκια ματιά.

Η θέση των δύο φύλων αλλά και των κοινωνικών τάξεων στη Βιένη του μεσοπολέμου ο έρωτας κι ο θαυμασμός μιας νεαρής γυναίκας της εργατικής τάξης -της οποίας ο θεατής δεν μαθαίνει ποτέ το όνομα- για έναν γνωστό, γοητευτικό μεσήλικα συγγραφέα, το παιδί που συλλαμβάνει η ηρωίδα σε μία από τις ελάχιστες ερωτικές συνευρέσεις τους και ο θάνατος του παιδιού χρόνια μετά αποτελούν τα κυρίαρχα θέματα του έργου του Τσβάιχ.

Η Φίλια Δελαγραμμάτικα έχει ένα ενδιαφέρον, ειλικρινές πρόσωπο, μια παρουσία πειστική, θερμή και σε αρκετές στιγμές συγκινητική, χωρίς να γίνεται μελό. Η σκηνοθετική επινόηση του voice over της φωνής του ήρωα από τον Χρήστο Τσάγκα στην τελευταία ηχογράφηση της καριέρας του, λειτουργεί άριστα, προσδίδοντας στην παράσταση μια πιο ολοκληρωμένη μορφή. Αν και φυσικά απών μέσω αυτού του τεχνάσματος ο ήρωας της ιστορίας αποκτά μια έντονη παρουσία στο μυαλό των θεατών.

Έχει ενδιαφέρον το κείμενο του Τσβάιχ για τον σημερινό θεατή; Η απάντηση είναι οπωσδήποτε θετική αφού η παράσταση καταφέρνει με τρόπο άμεσο και καίριο να φωτίσει τη δυναμική του ερωτικού παιχνιδιού, τους ρόλους που υποδύεται μια γυναίκα στις σχέσεις της με τους άνδρες και το τίμημα που πληρώνει όποιος επιδιώκει την αυθεντική επαφή με ανθρώπους που δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την ανιδιοτελή αγάπη.

Δημοσιεύεται στην εφημερίδα Παρατηρητης

Το γράμμα μιας άγνωστης 'Θεατρική κριτική Γράφει η Αννα Μπάστα

Γράφει η Αννα Μπάστα
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ
ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ
ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ

Ο Στέφαν Τσβάιχ γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1881 Στη Βιέννη.¨Ηταν μορφωμένος και πλούσιος . ο κοσμοπολίτης συγγραφέας δεν χρειάστηκε ποτέ να δουλέψει. Όλες του οι νουβέλες, διαδραματίζονται στην πρωτεύουσα των Αμψούργων που ήταν πλημμυρισμένη από τις μελωδίες του Σένμπεργκ και του Γιόχαν Στράους που στροβιλιζόταν στο ρυθμό του Γαλάζιου Δούναβη που γοητευόταν απ’τις θεωρίες του Φρόιντ ενώ φιλοξενούσε τον Ρίλκε τον Κάφκα που άνοιγαν το κίνημα του μοντερνισμού.Δύσκολα θα μπορούσε να βρεί κανείς στην Ευρώπη μια πόλη ,όπου ο πόθος για την κουλτούρα να είναι φλογερότερος απ’ ό,τι στη Βιέννη στην πόλη της μπέλ επόκ , πόλη εξαιρετικής γοητείας.Ο Τσβάιχ αγνοόύσε τα σημάδια της επερχόμενης πτώσης επιλέγοντας την ασφάλεια.Ο ιδεαλιστής και ονειροπόλος συγγραφέας προτίμησε να κλείσει τα μάτια του μπροστά στη φτώχεια,και στα σαθρά κοινωνικά θεμέλια. Αφιερωμένος στην καλλιέργεια σε συνδιασμό με τη δυνατότητα που είχε να αποφεύγει ό,τι δεν του άρεσε ,δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα.Λόγω του χαραχτήρα του μπόρεσε ν’ανθίσει μόνο σε μια χρυσή εποχής σιγουριάς.Δεν είχε τη δύναμη να αντιμετωπίσει οτιδήποτε δυσάρεστο.Η αμυνά του υπηρξε η δημόσια σιγή ,η απομόνωση στο έργο του ,και όταν όλα είχαν αποτύχει, η φυγή.Ο Τσβάιχ πέθανε όπως πάντα ήθελε να ζεί. Ελεύθερος, και υπεύθυνος για τη ζωή του.Ακολουθώντας το παράδειγμα τριών συγγραφέων που θαύμαζε ,του Κλάιστ ,του Μονταίνιο και του Τολστόι,αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του το 1942 στη Πετρούπολη της Βραζιλίας. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του γραπτού λόγου .Οι νουβέλες του {Το γράμμα μιάς άγνωστης η ανυοπομονησία της καρδιάς) οι ιστορικές μινιατούρες {οι μεγάλες ώρες της ανθρωπότητος ) οι βιογραφίες του {Μαρία Αντουανέτα Μαγγελάνος )Η αυτοβιογραφία του {Ο κόσμος του χθές) . Το γράμμα μιάς άγνωστης παίζεται στο θέατρο Εκάτη {Υακίνθου και Εκάτης 11 στη πλατεία Κυψέλης Τηλ.2106401931)σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Βαλεντίνης Λουρμπά . Αφηγητής Ο χρίστος Τσάγκας , Άγνωστη η Φίλια Δελαγραμμάτικα. Το γράμμα μιάς άγνωστης είναι η ιστορία ενός μοιραίου έρωτα. ¨Ένα κορίτσι δέκα τριών ετών ερωτεύεται ένα διακεκριμένο και γοητευτικό συγγραφέα,και υφαίνει όλη τη ζωή της γύρω του.Τρεις φορές συναντήθηκε ερωτικά μαζί του, αλλά ο πετυχημένος συγγραφέας που φοβόταν τις δεσμεύσεις ποτέ δεν την θυμόταν την επόμενη φορά, και αύτή παρέμενε μπροστά στην κλειδωμένη πόρτα του Το πάθος της γι’α υτόν μεγάλωσε όταν τον είδε αγκαλιά με μιά γυναίκα .Η καρδιά της ράγιζε και ένοιωσε τις αισθήσεις της να ξυπνούν και τα αισθημάτά της να αλλάζουν ,ήθελε να δοθεί με ρίγος στο πεπρωμένο της. Για αύτόν υπρξε ο καθρέπτης ενός πάθους πού δεν διαρκούσε η εικόνα του. Την αδιαφορία του τη μετέτρεπε σε όραμα Κανένα νήμα ανάμνησης δεν ένωνε τη ζωή του με τη ζωή της.Το γράμμα μιας άγνωστης είναι ένα δράμα δομημένο με αυστηρή λιτότητα από τη Βαλεντίνη Λουρμπά και σκηνοθετημένο με πολύ φαντασία.Οι φωτοσκιάσεις ,οι σιωπές οι εντάσεις ήταν όλα τονισμένα χωρίς υπερβολή.Ο Χρίστος Τσάγκας στο ρόλο του αφηγητή υπέβαλε με τη φωνή του και δημιουργούσε δέος .Η Φίλια Δελαγραμμάτικα ζωγράφισε τέλεια το πόνο και τη νοσταλγία για μια άλλη ζωή {πρέπει να γίνει γνωστή στους θεατρικούς κύκλους μια τόσο καλή ηθοποιός)Η Βαλεντίνη Λουρμπά ,διαχειρίστηκε καλά το μικρό ρόλο της και δεν άφησε να φάνεί ο δοκιμιακός του χαραχτήρας ,και δεν σόκαραν οι σεξουαλικές διαστοφές ειπωμένες τόσο απλά.Το έργο μοιάζει σαν μια μουσική σονάτα με ορχήστρα την ατμόσφαιρα του θεάτρου

Δημοσιεύεται στην εφημερίδα Λόγο

Το γράμμα μιας άγνωστης του Στέφαν Τσβάιχ στο Θέατρο Εκάτη

Το γράμμα μιας άγνωστης του Στέφαν Τσβάιχ στο Θέατρο Εκάτη
γράφει ο θεατρολόγος Κωνσταντίνος Β. Μπούρας

Η Βαλεντίνη Λουρμπά είναι μια εξαιρετική μονάδα στο νεοελληνικό θέατρο: διακριτική, χαμηλών τόνων κι αυτοχρηματοδοτούμενη, δεν σκίζει τα ιμάτιά της στα τηλεοπτικά παράθυρα, δεν κατηγορεί τους πάντες ότι έχουν συνυφάνει μια συνωμοσία σιωπής εναντίον της, δεν νιώθει ότι την αγνοούν, για τον απλούστατο λόγο ότι ΕΙΝΑΙ και ΦΑΙΝΕΤΑΙ αυτάρκης, ωραία και μοιραία.

Έχει δημιουργήσει έναν ατμοσφαιρικό – σχεδόν ου-τοπικό – χώρο πάνω από την πλατεία Κυψέλης, τον έχει διακοσμήσει με μεράκι σαν σαλόνι ενός γαλαξιακού σπιτιού όπου θα μπορούσε να υποδεχτεί τους πάντες, απ’ όποιο κοινωνικό στρώμα κι αν προέρχονται, φτάνει να προσέρχονται στο χώρο ασκεπείς, όπως πάμε σε μία εκκλησία.

Εκεί νιώθεις ότι είσαι ευπροσδεκτος από τον Διόνυσο και τις Μούσες. Η ίδια η Βαλεντίνη Λουρμπά μας υποδέχτηκε στην είσοδο, η ίδια σήμανε το κουδούνι για την έναρξη, η ίδια μας συνέστησε μας κλείσουμε τα κινητά μας τηλέφωνα, η ίδια υποδύθηκε την κουρασμένη εταίρα, εμβόλιμο στο καθ’ αυτό κείμενο της παράστασης. Ιδιοφυής μονόλογος γραμμένος από την ίδια, με σουρεαλιστικά στοιχεία και μια ωμότητα που δεν ξενίζει, δεν γράφτηκε για να προκαλέσει τα χρηστά μας ήθη, αλλά για να υπομνηματίσει μια ζωή στα ρείθρα ενός λασπωμένου δρόμου.

Αμέσως μετά αρχίζει ο μονόλογος “Το γράμμα μιας άγνωστης” του Στέφαν Τσβάιχ, σε θεατρικήν διασκευή και σκηνοθεσία της ίδιας, με την πυρηνική φυσικό (!!!!) Φίλια Δελαγραμμάτικα που δίνει μια ανατριχιαστική – απολύτως σύγχρονη και επίκαιρη – ερμηνεία στο ξεθωριασμένο (έτσι νόμιζα) κείμενο του Βιεννέζου ποιητή, δραματουργού και μελετητή. Με αφηγητή τον Χρήστο Τσάγκα, που ερμηνεύει δραματικότατα τον αλαζόνα, εγωκεντρικό καταξιωμένο συγγραφέα που ποδοπατάει σαν ελέφαντας τη ζωή της άμοιρης κοπέλας που τον έχει ερωτευτεί, η Φίλια Δελαγραμμάτικα, αποφεύγει τους σκοπέλους της επανάληψης με μόνο όπλο τα τρομαγμένα μάτια θαμπωμένου ελαφιού που διαθέτει, γαλαζοπράσινες μπίλιες που αντανακλούν όλον τον αποτροπιασμό από τη σκληρότητα του κόσμου. Ο λόγος της συγκεκομένος, αγχωτικός, διακοπτόμενος από τα φαντάσματα της ανώτερης ψυχής της που πίστεψε ότι θα βρει την ουράνια αγάπη στη λάσπη του δρόμου… Κι αν σας φαίνονται όλ’ αυτά πολύ παλιά, τώρα με την οικονομική κρίση θα ξαναγυρίσουμε δεκαετίες ή αιώνες πίσω. Δεν είναι τυχαίο που παίζονται πολλά έργα με θέμα τη ζωή πορνών, όπως “Το αρχαιότερο επάγγελμα” στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, “Η Γυναίκα της Πάτρας” στο Θέατρο Κατερινά Βασιλάκου και τώρα “Το γράμμα μιας άγνωστης” στο Θέατρο Εκάτη. Δείτε το. Μην το χάσετε! Τηλεφωνείστε πριν για να εξασφαλίσετε μια θέση στο σαλόνι της Βαλεντίνης Λουρμπά. Μην βασιστείτε στις ώρες παραστάσεων που γράφουν οι εφημερίδες και τα περιοδικά. Η δημιουργός είναι τόσο αυτάρκης και τόσο ελάχιστα ωφελιμίστρια που ακόμα κι αυτό μπορεί ν’ αλλάξει την τελευταία στιγμή. Γιατί για την ίδια μετράει η μαγεία, η τελετουργία της συνάντησης και όχι οι ώρες ταμείου. Σπεύσατε. Τέτοια θεάματα δεν βλέπουμε κάθε μέρα. Και μ’ αυτούς τους όρους.

Κωνσταντίνος Μπούρας
www.konstantinosbouras.gr