«Φθόνος Μότσαρτ και Σαλιέρι» - «Η πιο δυνατή» - Γράφει ο Γιώργος Καραντώνης

ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ: Αλεξάντρ Πούσκιν «Φθόνος Μότσαρτ και Σαλιέρι» - Αύγουστου Στρίνμπεργκ «Η πιο δυνατή»

Η Βαλεντίνη Λουρμπά τα τελευταία χρόνια μας κάνει κοινωνούς των θεατρικών αναζητήσεών της σε διάφορες σκηνές. Φέτος στο ωραίο ιδιόκτητό της «ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΑΤΗ», Υακίνθου και Εκάτης 11, πάνω από την πλατεία Κυψέλης, μας προσφέρει σε ενιαίο πρόγραμμα, χωρίς διάλειμμα, δύο μονόπρακτα γνωστών συγγραφέων του παρελθόντος, κοιταγμένων όμως με μια σύγχρονη ματιά. Αναλυτικότερα:

Το πρώτο μονόπρακτο αποτελεί μια διασκευή – ανάπλαση από το Δημήτρη Νταβέα του έργου του Πούσκιν «Μότσαρτ και Σαλιέρι», που απεικονίζει τη διαμάχη των δύο μουσικών, θέμα γνωστό στο ευρύ κοινό από το φιλμ «Μότσαρτ», του Μίλος Φόρμαν. Βέβαια το δράμα επικεντρώνεται κυρίως στις πιθανότητες και στις εκδοχές της φημολογούμενης δολοφονίας του Μότσαρτ από το Σαλιέρι και του προσωπικού προβλήματος του τελευταίου παρά στην ιστορική αλήθεια – ανεξιχνίαστη άλλωστε.

Το δεύτερο μονόπρακτο, μικρότερο σε διάρκεια και μεταγενέστερο χρονικά, είναι του Αύγουστου Στρίνμπεργκ «Η πιο δυνατή», σε μετάφραση του Πέλου Κατσέλη. Εδώ έχουμε τον ανταγωνισμό δύο γυναικών για τον ίδιο άντρα, σύζυγο της μιας, που συνέχεια μιλά, και εραστή της άλλης, που σιωπά επίμονα σε όλη τη διάρκεια της παράστασης. Φυσικά η σιωπή της ερωμένης τροφοδοτεί την ομιλία της συζύγου και αντίστροφα, ενώ το ερώτημα ποια από τις δύο είναι η πιο δυνατή – και η πιο κερδισμένη τελικά - παραμένει αναπάντητο.

Από τη σύντομη περίληψη των δύο μονόπρακτων που προηγήθηκε γίνεται φανερός ο συνεκτικός κρίκος που συνδέει τα δύο κείμενα: πρόκειται για την αντιπαλότητα για επαγγελματικούς – καλλιτεχνικούς λόγους μεταξύ δύο αντρών στο πρώτο και για ερωτικούς – συναισθηματικούς λόγους μεταξύ δύο γυναικών στο δεύτερο. Ήταν λοιπόν ενδιαφέρουσα η ιδέα της Βαλεντίνης Λουρμπά για την κοινή παρουσία τους και αξιοπρόσεχτη η σκηνοθεσία της, που περιλαμβάνει και μια μικρή παρέμβαση στο έργο του Στρίνμπεργκ. Ικανοποιητική η ερμηνεία και στους αντρικούς και στους γυναικείους ρόλους από τις ηθοποιούς Καλλίστη Αγγελάκη και Αλίσια Φωτιάδου, που είναι και βοηθός σκηνοθεσίας στο κομμάτι του Στρίνμπεργκ. Στο μονόπρακτοι του Πούσκιν τη μουσική επιμέλεια έχει ο Πάρις Νικολακέας, τους φωτισμούς ο Ανδρέας Νικολόπουλος, την εικαστική επιμέλεια ο Κοσμάς Πανωρίδης και τις φωτογραφίες ο Χρήστος Ακρίδας.

Γιώργος Καραντώνης

Φθόνος Μότσαρτ Σαλιέρι του Πούσκιν και Η πιο δυνατή΅ του Στρίμπεργκ - Θεατρική Κριτική - Γράφει ο Κυριάκος Βαλαβάνης

Γράφει ο κριτικός θεάτρου Κυριάκος Βαλαβάνης.

Δύο σημαντικά μονόπρακτα στο Θέατρο Εκάτη. Στο καλόγουστο θέατρο της οδού Εκάτης 11 στην πλατεία Κυψέλης παίζονται δύο απ΄τα σημαντικότερα μονόπρακτα του κλασσικού ρεπερτορίου "Φθόνος Μότσαρτ Σαλιέρι" του Αλεξάντερ Πούσκιν και "Η πιο δυνατή" του Αυγούστου Στρίντμπεργκ. Στο "Φθόνο", δύο ομότεχνοι της μουσικής, ο Μότσαρτ και ο Σαλιέρι, καταξιωμένοι και οι δύο -ο δεύτερος φθονεί τον πρώτο και επιδιώκει με πάθος την εξόντωσή του. Συλλαμβάνει την ιδέα να εκδικηθεί τον αντίπαλό του Μότσαρτ και αναλαμβάνει το κόστος της ψυχικής τυρρανίας. Μεταξύ τους διαμείβεται ένας τραχύς διάλογος. Ο Μότσαρτ διακατέχεται από αγωνία και διαισθάνεται το θάνατο. Ο Σαλιέρι ακούγοντας το Ρέκβιεμ, αισθάνεται φθόνο και αποφασίζει να αυτοκτονήσει με δηλητήριο που φύλασσε δεκαοκτώ χρόνια, δώρο της αγαπημένης του Ιζόρας. Τον τρομάζει όμως η ιδέα και το ρίχνει στο κρασί του Μότσαρτ. Αλλά ο θάνατος δεν επέρχεται γιατί το δηλητήριο είναι ξεθυμασμένο και το έργο τελειώνει με μια αδυσώπητα τραγική συνομιλία. Την σκηνοθεσία του έργου έχει κάνει η Βαλεντίνη Λουρμπά και η παράσταση έχει πειθαρχία, σωστά διαρθρωμένο λόγο, κίνηση, ρυθμό, ωραίο φωτισμό και τη μουσική του Μότσαρτ που μαγεύει. Παίζουν οι ηθοποιοί Καλλίστη Αγγελάκη και Αλίσια Φωτιάδη που εξέφρασαν την ιστορικότητα του μύθου με υψηλούς αισθητικούς νόμους προσθέτοντας και το δικό τους σχήμα αρετής-προσφοράς που καταξίωσε το αποτέλεσμα. Στην "Πιο δυνατή" του Στριντμπεργκ αναβιώνει η ιστορία δύο γυναικών που διεκδικούν τον ίδιο άνδρα (η σύζυγος και η ερωμένη). Ενα έργο επίκαιρο, διαχρονικό, αφου πέρασαν 120 χρόνια και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Αυτό το έργο ανέβασε στη σκηνή του θεάτρου Εκάτη και σκηνοθέτησε η Βαλεντίνη Λουρμπά που μας ξενάγησε μέσα στην τραγική ζωή τους. Δύο γυναίκες αντίζηλες (νόμιμη και παράνομη) συναντιώνται και αντιμετωπίζει με αναλγησία η μία την άλλη. Μας καλούν ως επίορκους μάρτυρες, ή συνήγορους ή κατήγορους να πάρουμε θέση κριτού; Δεν είναι αυτό το αίτημα αλλά είναι μια αδυσώπητη πραγματικότητα που βιώνουμε ως αντίδικοι. Πολύ σπουδαία και καλοβαλμένη παράσταση, τα σκηνικά και η καταπληκτική μουσική του Πράισνερ. Σπουδαίες οι ηθοποιοί Αλίσια Φωτιάδη και Καλλίστη Αγγελάκη με την υπαρξιακή τους αγωνία, το ίσο δικαίωμα στην δοκιμασία, τη σιωπηλή και θορυβώδη διαμαρτυρία τους. Εντύπωση κάνει η ιδιόμορφη ψυχοσύνθεση των δύο γυναικών. Και οι δύο συρρικνώνονται και η μία υπονομεύει υην άλλη, η μία με την ομιλία και η άλλη με τη σιωπή. Είναι ένα έργο που το συνιστώ.

Συντελεστές του έργου:

Φθόνος- διασκευή ανάπλαση Δημήτρης Νταβέας.

Η πιο δυνατή- μετάφραση Πέλος Κατσέλης.

Σκηνοθεσία Βαλεντίνη Λουρμπά,

βοηθός σκηνοθέτη Αλίσια Φωτιάδη.

Μουσική επιμέλεια Πάρης Νικολακέας.

Εικαστική επιμέλεια Κοσμάς Πανωρίδης.

Φωτογραφία Χρήστος Ακρίδας.

Φωτισμοί Ανδρέας Νικολόπουλος.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Καλλίστη Αγγελάκη, Αλίσια Φωτιάδη.

Φθόνος Μότσαρτ Σαλιέρι του Πούσκιν και Η πιο δυνατή΅ του Στρίμπεργκ - Θεατρική Κριτική - Γράφει ο Ίων Ριάκος

Μαρτίου 30, 2009 at 8:38 μμ

γραφει ο Ιων.Κυριακακος

Δυο αξιοπρόσεκτα μονόπρακτα στο θέατρο Εκάτη.

Το θέατρο Εκάτη, εγκάρδια φιλοξενεί στη σκηνή του δυο αξιοπρόσεχτα μονόπρακτα: “Φθόνος Μότσαρτ & Σαλιέρι” του Πούσκιν (διασκευή-ανάπλαση Δημήτρης Νταβέας) και “Η πιο δυνατή” του Στρίντμπεργκ (μετάφραση Πέλος Κατσέλης).

“Η πιο δυνατή” είναι ένα αξιοπρόσεκτο μονόπρακτο από τεχνική άποψη, γιατί ενώ έχει δύο πρόσωπα, την κυρία Χ και την δεσποινίδα Χ, η δεύτερη μένει αμίλητη και έτσι το έργο γίνεται μονόλογος. Με τέλεια τέχνη, καταφέρνει ο Στρίντμπεργκ και συγκεντρώνει την προσοχή του θεατή, πιο πολύ στη γυναίκα που δεν μιλάει, παρά στην άλλη. Πρόκειται για μια ερωτική αντιδικία. Δύο γυναίκες διεκδικούν τον ίδιο άντρα, ανταλλάσσοντας σκληρές λέξεις και σκληρά βλέμματα. Τη σύζυγο την ερμηνεύει πολύ πιστικά η Αλίσια Φωτιάδου και την ερωμένη πολύ δραματικά η Καλλίστη Αγγελάκη, ζώντας και οι δυο το δράμα της αμφιβολίας.

Το μονόπρακτο “Μότσαρτ & Σαλιέρι”, του Αλεξάντερ Πούσκιν, είναι ένας διάλογος σκληρός, που βγάζει στο φως όλη την αντίφαση της ψυχής, με ουσιαστικό κίνητρο την εσωτερική αγωνία. Δεν έχουμε να κάνουμε εδώ με θεωρίες που απασχολούν την διάνοια. Βρισκόμαστε μπροστά σε ζωντανότατη θεατρική δράση, που διεγείρει και τον πιο αστόχαστο άνθρωπο. Οι δυο δημιουργοί, σε μια τέλεια σκηνοθετική αντιδικία, ξυπνάνε στον θεατή όλη την αγωνία που σπαράσσει τη ζωή του μουσικού δημιουργού. Σ’ αυτό το έργο που σκηνοθέτησε η Βαλεντίνη Λουρμπά, αποδεικνύεται ότι η μουσική συγκλονίζει τόσο την ψυχή του ανθρώπου, ώστε παραδίδεται χωρίς όρους και αντιστάσεις. Οι σκέψεις και οι εσωτερικές συγκρούσεις, δημιουργούν έναν έντονο διάλογο, τον οποίο εκφράζουν οι δύο θαυμάσιες ηθοποιοί, Αλίσια Φωτιάδου και Καλλίστη Αγγελάκη. ‘Όλον αυτόν τον τρικυμισμένο ωκεανό εξομολογήσεων και αντιθέσεων, που βάζει ο Πούσκιν στο στόμα του Σαλιέρι, τον αποδίδουν θαυμάσια οι δυο αυτές καλλιτέχνιδες, που επέλεξε η Βαλεντίνη Λουρμπά. Βρισκόμαστε μπροστά σε σημαντικές ερμηνείες, που παρασύρουν στη δύνη τους το κοινό. Έχει ήδη τελειώσει ο συγκλονιστικός μονόλογος, όπου ο Σαλιέρι φτάνοντας σε παροξυσμό αναφωνεί: “Που είναι ουρανέ η χρυσή σου δικαιοσύνη;”, όταν μπαίνει ο Μότσαρτ και η συγκρουσιακή συζήτηση φτάνει σε τραγικό αδιέξοδο. Οι θεατές σχεδόν συμμετέχουν στα δρώμενα, ψιθυρίζοντας φράσεις της προσωπικής αγωνίας τους. Οι δύο ήρωες, αναμιγνύουν στην κουβέντα τους τον Μπομαρσέ και συζητούν για το πώς δηλητηρίασε κάποιον. Ο Μότσαρτ όμως εδώ λέει: “Είναι ασυμβίβαστη η μεγαλοφυΐα με την κακουργία.”. Και έτσι αρχίζει η ιστορία να μπαίνει σε φάση τραγική κι όχι απλά δραματική. Ο Σαλιέρι ενώ σκέφτεται να αυτοκτονήσει ο ίδιος, μετανιώνει και ρίχνει το εξατμισμένο δηλητήριο στο κρασί του Μότσαρτ. Αποτυγχάνει όμως, και αρχίζει ένας ανατριχιαστικός μονόλογος του Μότσαρτ με τον οποίο τελειώνει και το έργο. Οι θεατές, όταν φεύγουν από μία τέτοια συγκλονιστική διαμάχη των διερωτήσεων και του ωμού ρεαλισμού των απαντήσεων, φεύγουν συγκινημένοι και πολύ πιο ώριμοι άνθρωποι. ‘Όπως λέει ο Παύλός στην προς Κορινθίους επιστολή του “Θέλω να κάνω το καλό, αλλά κάνω το κακό”. ‘Έτσι πάντοτε είναι οι άνθρωποι.

Συντελεστές του έργου:
Διασκευή-ανάπλαση: Δημήτρης Νταβέας
Σκηνοθεσία: Βαλεντίνη Λουρμπά
Μουσική επιμέλεια: Πάρις Νικολακέας
Εικαστική επιμέλεια: Κοσμάς Πανωρίδης
Φωτογραφία: Χρήστος Ακρίδας
Φωτισμοί: Ανδρέας Νικολόπουλος

Τους ρόλους ερμηνεύουν η Αλίσια Φωτιάδου και η Καλλίστη Αγγελάκη