ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ του Αύγουστου Στρίντμπεργκ στο «Θέατρο Εκάτη»

από την Εύα Στάμου

Έχοντας παρακολουθήσει τη δουλειά τής Βαλεντίνης Λουρμπά τα τελευταία χρόνια, διαπίστωσα ακόμα μία φορά ότι η σκηνοθετική της ματιά παραμένει σύγχρονη, λιτή, και ευρηματική, μακριά από υπερβολές και μελοδραματισμούς, κάτι που κάνει τα έργα που ανεβαίνουν στο Θέατρο Εκάτη να μοιάζουν σαν να γράφτηκαν σήμερα. Η προσέγγισή της Λουρμπά επιτυγχάνει να αναδείξει τους χαρακτήρες στους ‘Δανειστές’ του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, ένα έργο σχέσεων, όπου κυριαρχούν ο έρωτας, η ζήλια, ο αντρικός ανταγωνισμός κι η αντιπαλότητα των φύλων.

Οι επιλογές των έργων που ανεβαίνουν στο Θέατρο Εκάτη είναι πάντα ιδιαίτερες. Ο Στρίντμπεργκ που καταπιάνεται με τον ‘πόλεμο’ ανάμεσα στα φύλα και σε άλλα έργα του (‘Ο πατέρας’ (1887), ‘Δεσποινίς Τζούλια’ (1888), ‘Οι σύντροφοι’ (1888), ‘Ο δεσμός’ (1893), ‘Ο χορός του θανάτου’ (1901),) έγραψε τους ‘Δανειστές’ το 1888 με σκοπό να μιλήσει ακόμα μία φορά για την αιώνια αναμέτρηση του άντρα με τη γυναίκα και να εκφράσει τα αντιφατικά αισθήματά του απέναντι στο γυναικείο φύλο --αισθήματα που κινούνται από την έλξη, τη γοητεία και τη λατρεία ως την καχυποψία, την άρνηση, τον μισογυνισμό. Το κείμενο του έργου --που είναι δύσκολο να το βρει κανείς πλέον σε δόκιμη νεοελληνική μετάφραση-- εμπεριέχεται στο καλαίσθητο βιβλιαράκι-πρόγραμμα με τις φωτογραφίες από την παράσταση.

Οι καλοδουλεμένες, σύγχρονες, μετρημένες, και αποτελεσματικές ερμηνείες των τριών ηθοποιών πετυχαίνουν να διατηρήσουν το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο ως την τελευταία ατάκα. Τα αντικείμενα που συνθέτουν το απέρριτο, λειτουργικό σκηνικό, χρησιμοποιούνται από τους ηθοποιούς με ιδιαίτερα εύστοχο τρόπο προκειμένου να τονίσουν εντάσεις, αμήχανες στιγμές ή παύσεις στην επικοινωνία τους.

Στους ‘Δανειστές’ παρακολουθούμε από τη μία τον αγώνα δύο αντρών για την ίδια γυναίκα κι από την άλλη την παθιασμένη αντιπαράθεσή τους μαζί της. Ο νεότερος και νυν σύζυγός της (Παναγιώτης Κατσίκης) ο οποίος παρουσιάζεται άπειρος, αφελής, αποκομμένος από τους υπόλοιπους άντρες και αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στην σχέση του με τη γυναίκα, παρασύρεται από τον μεγαλύτερο άντρα (Γιάννης Πάρτογλου) σε εξομολογήσεις που οδηγούν σε ένα συναισθηματικό ξεγύμνωμα που μετατρέπεται σε παραλήρημα. Ο μεγαλύτερος άντρας ύπουλος και εκδικητικός, μηχανορραφεί μετατρέποντας τον αντίπαλο του σε πιόνι προκειμένου να αποδείξει την ‘ανωτερότητά’ του και να του επιβληθεί ξανακερδίζοντας την γυναίκα-τρόπαιο. Η ηρωίδα (Φίλια Δελαγραμμάτικα) εμφανίζεται μέσα από τις περιγραφές των αντρών σκληρή, αδίστακτη και εγωκεντρική, ανίκανη κι απρόθυμη να προσφέρει αληθινά τον εαυτό της.

Είναι όντως έτσι ο γυναικείος χαρακτήρας, ή ο συγγραφέας εκφράζει τον φόβο του σύγχρονου άντρα μπροστά σε μία γυναίκα δυνατή και δημιουργική, που ενδιαφέρεται για την προώθηση της καριέρας της και δεν ακολουθεί το πρότυπο της ‘μητρικής’ συντρόφου που ο ρόλος της περιορίζεται στην φροντίδα, την υποστήριξη και στην ανάδειξη του άντρα; Για να πάρει απαντήσεις σε αυτό και πολλά άλλα ερωτήματα, ο θεατής θα πρέπει να παρακολουθήσει την πρωτότυπη παράσταση στο Θέατρο Εκάτη.
Δημοσιεύεται στην εφημερίδα "ΗΧΩ"